Trong cái gió lạnh đầu mùa khe khẽ qua kẽ lá, quan làn tóc, tình cờ đi qua khu nhà ở của các cụ, tôi thấy hình ảnh bà cụ ngồi têm trầu. Nép sau cánh cửa, nhìn bà cụ phúc hậu đang mải mê têm trầu. Hình ảnh gợi cho tôi nhớ về một nét đẹp truyền thống mà có lẽ cuộc sống bộn bề làm nhiều người quên lãng.
Bỏm bẻm nhai trầu, môi đỏ như son, nở nụ cười thật trừu mến khi thấy tôi bước vào. Vẫn rất thân tình “xin chào cô gái Hàn Quốc”, cụ vẫn gọi tôi như vậy mỗi khi gặp tôi.
Tôi ngồi cạnh cụ và tếu táo: “Trầu này trầu tính trầu tình/ Trầu loan trầu phượng trầu mình trầu ta”. Nhẹ vỗ vai, nét đẹp truyền thống của người Việt Nam đấy cô gái.
Cụ bảo:
“Miếng trầu là nghĩa tương giao
Muốn cho đây đấy duyên vào hợp duyên”
Ăn trầu là một phong tục cổ truyền của người Việt Nam có từ thời Hùng Vương. Miếng trầu gắn liền với một câu chuyện cổ tích Trầu Cau đầy tình anh em, vợ chồng. Miếng trầu xuất hiện nhiều trong đời sống sinh hoạt của người dân Việt.
Nghệ thuật têm trầu đã đi sâu vào văn hóa và đời sống người Việt. Để têm được miếng trầu đẹp, với: cau, lá trầu, thuốc xỉa và vôi, đòi hỏi người têm trầu phải khéo tay, gấp nếp miếng trầu vuông vắn. Têm trầu cánh phượng – Nghệ thuật của người Hà Nội “Quả cau nho nhỏ, lá trầu xanh.”
Người xưa kia coi việc têm trầu là một nghệ thuật. Nói đến trầu têm cánh phượng là nói đến miếng trầu vùng Kinh Bắc. Cũng vẫn nguyên liệu ấy, nhưng cách têm đẹp, kiểu cách, đã thể hiện sự khéo léo của những liền chị, người gái quê Kinh Bắc. Vì thế, miếng trầu có sức hấp dẫn đặc biệt và để lại ấn tượng sâu sắc cho bất cứ ai, dù chỉ một lần được mời. Nhìn miếng trầu têm có thể phán đoán được tính cách, nết người têm trầu.
Miếng trầu “là đầu câu chuyện”, là cầu nối, se tơ duyên cho các đôi nam thanh nữ tú. Thế nên, những miếng trầu têm khéo như một lời giãi bày đầy ngụ ý, sự yêu thương chân thành của cô gái dành cho chàng trai. Miếng trầu e ấp trong cơi mở ra một mối tình:
“Trầu em trầu gói trong khăn,
Trầu gói trong áo, anh ăn sao đành”
“Đôi ta như trầu với cau
Vừa vôi, môi đỏ tìm đâu cho bằng”
“Miếng trầu ăn kết làm đôi
Lá trầu là vợ, cau tươi là chồng
Trầu xanh, cau trắng, chay hồng
Vôi pha với nghĩa, thuốc nồng với duyên”
Hình ảnh miếng trầu quả cau đã đi vào thơ ca, tục ngữ, ca dao từ ngàn đời này thật bình dị và gần gũi. Chính bởi ý nghĩa tốt đẹp của nó mà từ xưa tới nay, hình ảnh trầu cau luôn đại diện cho sự khởi đầu tốt đẹp, cho những tình cảm nồng thắm mà dung dị, dễ gần. Nó đã trở thành một nét đẹp trong văn hóa của người Việt ta mà mỗi chúng ta đều cần gìn giữ.
Đâu đó chúng ta bận rộn mà quên lãng đi nét đẹp truyền thống này. Gió lạnh khe khẽ trỗi lên âm thanh và hương vị cuộc sống trong ngôi nhà bình yên. Thấy trân quý hơn giá trị của nghệ thuật têm trầu – nét đẹp ngàn đời/.
